Sunday, January 31, 2016

Հունվար ամսվա անելիքներ


1.վախում եմ-վախենում եմ

բազմիցս անգամ-բազմիցս
հազվադեպ է պատահում
ուրիշ այլ մարդիկ-ուրիշ մարդիկ
խոսքը քեզ է վերաբերվում-խոսքը քեզ է վերաբերում
ճապոնուհի մարզուհի-ճապոնացի մարզուհի
ձեր պես-ձեզ պես
ի օգուտ
խոստովանվել-խոստովանել
փախնել-փախչել
կապնվել-կապվել
զանգվել-զանգել
երիցս անգամ-երիցս
ներ է դնում-ներդնում է
դուրս գնալ դուրս-դուրս գնալ
ներս մտավ ներս-ներս մտավ
թողել-թղնել
սիրահարվել մեկի վրա-սիրահարվել մեկին
2. հոգի+վիճակ = հոգեվիճակ
հոգի+ որդի = հոգեորդի
ոգի+ավորված = ոգեվորված
տարի+վերջ = տարեվերջ
գինի+ավետ = գինեվետ
ոսկի+վառ = ոսկեվառ
ալի+հեր =  ալեհեր
3. գետի սկիզբ առնելու տեղը - գետաբերան
ծովի ջրերի հետ քաշվել - տեղատվություն
լեռան ստորին մասը - ստորոտ
ձկների խումբ - վտառ
գորտի ձագ - շերեփուկ
4.Հստակ, ջինջ, զուլալ, ականակիտ, անկեղտ
5. մավի, ծովագույն, կապուտակ, կապտորակ, կապտաթույր, կապտաժեռ
6. կատու-կատվի, Լուսինե-Լուսինեի, արքա-արքայի, վերարկու-վերարկուի, ափսե-ափսեի, առու-առվի, ձու-ձվի, լու-լվի, ժողովածու-ժողովածուի, Սարո-Սարոյի, մեղու-մեղվի, տղա-տղայի, այգի-այգիու:
7.Զվարթնոց, զորավիգ, եղրևանի, իննսունինը, սրնքակալ, փողք, թատերասեր, Կիլիկիա, իդիալական, թանկագին, խափշիկ, վարքագիծ, կրճտացնել, հավակնորդ, հղփանալ, ողկույզ, ոգելից, արջուկ, հոգնաբեկ, քառանիվ, ակադեմիա, աղոթք, քննախույզ, ախորժալուր, հորթուկ, ձերբազատվել, խորշոմ, արծիվ, անըմբռնելի, պճնվել, փտախտ, ասացվացք, խաբկանք, մեղմորեն, ամբարիշտ, մրրկասույզ, բնօրան, վշտալլուկ, Անէանալ, լուսնէջք ,օրեցօր, էմալե, ոսկեծոծ, գինարբուկ(ծաղիկ), դեղձան, բարբառ, ցորնամրիկ, մանրազնին, գինարբուէ(խնջույք), թմբլիկ, այծենակաճ, ամֆիթատրոն, գնորդ, ակաղձուն, ձգձգել, վաղօրոք, ակընդետ, հոտընկայս, որևէ, երբևիցէ, Լիլյա, դշխոյական, խարխափել, անհարգի, տրտմաշուք, վարքաբեկել, կցկտուր, խառնիճաղանչ, դասալիք, անցուդարձ, հոդս ցնդել, ալեծուփ, կցորդ, միջնադար, ուղտ(կենդանի), ուխտ(երդում), ապաշնորհ, ընդեմ, ամբարիշտ, հելլեն, միլիոն, հոգեվարք, օթևան, շեղբ(կույտ), փղձկալ, մածուծիկ, հեծկլտալ, երիզորդ, բարձիթողի, լյարդ, այծյամ, ջրէջք, շոգ, գոգնոց, բարաք(քերծե):
8.Գեղարդը գտնվում է Երևանից հարավ-արևելք, նրանից երեսունհինգ կիլոմետր հեռավորությաև վրա, տեղադրված է Ազատ գետի վերին հոսանքում, նրա աջ ափին`պատմական Գեղարդաձորում։ Գեղարդը համարվում է հայրենի տեսարժան վայրերից մեկը, որը հայ վարպետների ու ճարտարապետների անսովոր ու դժվարին աշխատանքով միակտուր քարից կերտված վանք է, որը ունի երկհարկանի քարակերտ տաճարներ և դրան կից էլ՝ եկեղեցի:Քանի որ վանքը կերտվել է լեռան լանջին` այրերի մեջ, դրա համար էլ ժամանակին ստացել է Այրիվանք կամ Քարայրերի վանք անունը։Սակայն ժամանակի ընթացքում 14-րդ դարից Այրիվանք կամ Քարայրերի վանք անվանմանը փոխարինեց Գեղարդ անունը,երբ այստեղ, որպես ավելի ապահով վայր, ս. Էջմիածնից տեղափոխվեց ավանդական Գեղարդը։ Նախ մի քանի խոսք Գեղարդի մասին, որից առաջացել է Այրիվանքի նոր անունը։ Գեղարդը զենքի մի տեսակ է` բաղկացած փայտե կոթից, որի գլխին ամրացած է տափակ եռանիստ սրածայր երկաթյա տեգ։ Այն Գեղարդը, որով ըստ Նոր Կտակարանի Գողգոթայում խաչված Քրիստոսի կողքը խոցեց հարյուրապետը ,դարձավ քրիստոնեական աշխարհի համար սրբություն: Այդ նվիրական տեգը` Գեղարդը, ինչպես ասվեց մինչև տասնչորսերորդ դարը պահվում էր ս. Էջմիածինում։  Բայց պատմական իրադրությունների անբարենպաստ պայմանների և հատկապես մոնղոլ-թաթարական արշավանքների հետևանքով, հայ ժողովրդի համար ստեղծվեց մռայլ և անապահով ժամանակաշրջան: Ուստի հարկ եղավ Գեղարդը Էջմիածնից տեղափոխել ավելի ապահով `թշնամու աչքից հեռու մի անկյուն: Մոտ հինգ դար այստեղ պահվեց Գեղարդը, և ժողովուրդը Այրիվանք ուխտ գնալիս  ուղղակի ասում էր . <<Գնում ենք ս. Գեղարդ՝ ուխտի, կամ Գնում ենք` Գեղարդավանք>>։ Ժամանակի ընթացքում էլ նվիրագործվեց վերջինն անունը։Գեղարդ անունը ստացավ ոչ միայն վանքը, այլ Գեղամա լեռների մի ճյուղը, որը ձգվում է դեպի հարավ: Նա է առաջացնում այն կիրճը, որով հոսում է Ազատ գետի վերին հոսանքը։ Ձորը նույնպես կոչվեց Գեղարդաձոր։ Գեղարդի դիրքը շատ բանաստեղծական է, կլիման` առողջարար։ Անցյալում նա Էջմիածնի միաբանության համար ամառանոցային վայր է եղել։ Ինչ վերաբերում է ավանդական Գեղարդին, ապա այն կրկին Էջմիածին բերվեց, ուր մնում է մինչև օրս և հայոց եկեղեցու նվիրական ու վավերական հնությունների հետ պահվում է վանքի թանգարանում: