Մեսրոպ Մաշտոց Շարականներ

Քանի որ հիմա Գրաբարյան օրերն են, ես լսեցի Մեսոպ Մաշտոցի շարականները: Դրանց մեջ կար ինչ-որ տարօրինակ բան, երևի դա իսկական հայկական երժտությունն է: Հիմա ոչ մեկ այդպիսի երժտություն շատ քչերն են լսում: Բայց այդ երժտութայան մեջ ինչ-որ բան կա, ինչ-որ խորհրդավոր բան, որը ինձ դուր եկավ: Բայց ճիշտ ասած ես այն չհասկացա, երևի դա նրա պատճառով է, որ այդ շարականների ստեղծումից երկար ժամանակ է անցել:      

Պատմ

1. Թվարկելառաջինաշխարհամարտիփուլերը;
2. Կազմելևներկայացնելառաջինաշխարհամարտիժամանակագրությունը;
3. Թվարկելառաջինաշխարհամարտիժամանակկիրառված

ռազմականնորույթները;

4. Ներկայացնելթվականտվյալներառաջինաշխարհամարտինհայերիմասնակցությանմասին;
5. Նկարագրելորևէճակատամարտ, որտեղհայերըէականդերենխաղացել;

1915թ. ապրլիսկզբինԴրոյի, Համազասպ, ՔեռուևվարդանիջոկատներըՔանաքեռումմիավորվեցին: Ստեղծվեց, այսպեսկոչվածԱրատայանգունդը՝Վարդանիգլխավորությամբ, որըշուտովմեկնեցռազմիդաշտ: Վանումհայրեը 1915 թ. ապրիլիսկզբիցհերոսականպայքարէինթուրք-քրդականգերակշիռուժերիդեմ: Մասյիսի5-ին 150-հոգանոցհայկականհեծյալջոկատնառաջինըմտավհայոցհինավուրցմայարաքաղաք:

6. Թվարկելառաջինաշխարհամարտիմասնակիցհայզորահրամանատարներին:

IջոկատըսետղծվեցԱնդրանիկիհրամանատարությամբ:

IIջոկատըղեկավարեցԴրոն:

IIIջոկատիհրամանատարըդարձավՀամզասապը, իսկIVջոկատինը՝Քեռին:

ՊահեստայինուժերիհիմանվրաշուտովկազմավորվածVջոկատիհրամանատարությունըստանձնեցՎարդանը:

            VIջոկատիհրամանատարնէրկապիտանԱ.Ջանփոլադյանը:

1. Սահմանել «Ցեղասպանություն»  հասկացությունը;
2. Թվարկելհայոցցեղասպանությանպատճառները, մեղավորներինևփուլերը;
3. Նկարագրելհայոցցեղասպանությանընթացքը;
4. Ապացուցել, որցեղասպանություննանխուսափելիչէր:

1.Ցեղասպանություն-Բնակչությանառանձինխմբերի՝ազգայինփոքրամասնությունների՝ժողովրդիևնոչնչացում՝կոտորած՝ռասայական, ազգայնականկամկրոնականշարժառիթներով, գենոցիդ:

2.Մեղավորներ

Iմեղավորներըեղելենթուրքերը:

IIմեղավորներըեղելենհենցհայերը, որովհետևորոշհայերխափնվելենթուրքերին, իսկորոշներըդավաճանելենիրենցազգին:

Պատճառներ

Iթուրքերիատելությունհայերնկատմամբ

IIգերմանցիներիդրդումըդաանել:

Փուլեր

Iհայզինվորներիզինաթափում

IIհայերիընտրողականտարհանումսահմանամերձշրջաններից

IIIտեղահանությանմասինօրենքիընդունում,

IVհայերիզանգվածայինտեղահանությունուսպանություն։

3.

4. Ցեղասպանությունանխուսփելիչէր, որովհետևորոշչափովՀայերնէլենխափնվելթուրքբռնակալներին, եթենրանքչխափնվեինհնարավորէր, որցեղասպանությունչլիներ:

1. Թվարկելինքնապաշտպանությանօջախներըևհրամանատարներին;
2. Նկարագրել որևէ ինքնապաշտպանական կռիվ;
3. ԿազմելևներկայացնելինքնապաշտպանությանուՆեմեսիսիժամանակագրությունը;
4. Ապացուցել, որ ,,Նեմեսիս,, գործողություննահաբեկչականգործունեությունչէ:

1.Արմենակ Եկարյան, Արամ Մանուկյան, Հայկակ Կոսոյան, Տիգրան  Անրեասյան, Եսայի Զաղուբյան, Մկրտիչ  Յթնեղբայրյան:

Այգստան, Քաղաքամեջ, Սուետիա, Ուրֆա:

2. 1915 թ. մարտի վերջերին Վանի նահանգապետ Ջևդեթն իր զորքերը շարժեց Վասպուրականի վրա: Ապրիլի 7-ին ապստամբեց Վան քաղաքը: Նրա Այգեստան թաղամասում ապրում էր 20 հազ., Քաղաքամեջում` 2500 հայ: Ստեղծվեց զինվորական կոմիտե` Արմենակ Եկարյանի, Արամ Մանուկյանի և Հրանտ Գալիկյանի գլխավորությամբ: Վանում էին հայտնի ֆիդայիներ Կայծակ Առաքելը, Բուլղարացի Գրիգորը, նկարիչ Փանոս Թերլեմեզյանը և ուրիշներ: Վանի հայ քաղաքական կազմակերպությունները համատեղ ձեռնարկեցին քաղաքի պաշտպանական դիրքերի ամրապնդումը: Քաղաքը բաժանվեց պաշտպանական գոտիների Քաղաքամեջ, Այգեստան, Սուետիա, Ուրֆա: Սկսվեց զենքի արտադրություն, զինագործները օրական պատրաստում էին 2000 փամփուշտ: Բալկանյան առաջին պատերազմին մասնակցած հայկական գումարտակի հայտնի կամավորական Բուլղարացի Գրիգորը նույնիսկ հասցրեց թնդանոթ պատրաստել: Ապրիլի 10-ին Ջևդեթ փաշայի 12 հազարանոց զորքը գրոհեց քաղաքի վրա, բայց հաջողություն չունեցավ: Ապրիլի 17-ին Էրզրումից ստանալով 7 հազար զինվորի համալրում` Ջևդեթը վերսկսեց հարձակումը: Թուրքերը սոսկալի հրետակոծության ենթարկեցին քաղաքը: Ապրիլի 28-ին սկսվեց կատաղի ճակատամարտ: Թուրքական զորքի ու նրան միացած քրդական հեծելազորայինների բոլոր գրոհներն ապարդյուն էին:

3.  1918 թվականի բաքվի հայկական ջարդի կազմակերպիչներին և թուրքերի հետ համագործած հայ դավաճաններին։

Մուդրոսի զինադադարից հետո, 1919 թվականին, գումարվեց Թուրքիայի զինվորական դատարանի նիստ, որտեղ ի բացակայության մահվան դատապարտվեցին Հայոց Ցեղասպանության գլխավոր կազմակերպիչները։

 1919 թվականին Երևանում Հայ Հեղափոխական Դաշնակցության IX ընդհանուր ժողովում։

1922 թվականին կարմիր բանակի հայազգի հրամանատր Հակոբ Մելքումովը գնդակահարել է Էնվերին Տաջիկստանում։

4.

1.

2. Հելմուտ Պետցիգ-1918 թվականի հունիսի 27-ին կանադական հիվանդանոցային նավ «HMHS Llandovery Castle»-ը խոցվեց գերմանական «U-86» սուզանավի կողմից` խախտելով միջազգային օրենքը: 258 հոգանոց բժշկական անձնակազմից և հիվանդներից միայն 24-ը հասցրեցին դուրս պրծնել նավից մինչև նրա խորտակումը:

Երիտթուրքական դահիճներ-Նրաք օգտվելով խառը պատերազմական իրավիճակից, նրանք ցեղասպանություն իրագործեցին հայերի, Պոնտոսի հույների և ասորիների դեմ:

Գավրիլ Պրինցիպ-նա սպանել է ավստրիական թագաժառանգ Ֆրանց Ֆերդինանտին:

3.

Պատերազմ-Հոգևոր կամ ֆիկական պայքար, քղաքներ, գյուղերի և պետությունների մեջ:

Աշխարհամարտ-Մեծ Պատերազմ, որին մասնակցում են չորից ավել ազգ էր:

Պետություն-Քաղաքապես պազամակերված տարածք որտեղ բնակվում են մարդիկ և այն կառավարվում է միապետի, նախագահի կամ պառլամենտի կողմից:

Մարդ-Բանական էակ, որը կարող է ստեղծել և ոչնչացնել:

Հանցագործ- Այն մարդն, մարդկանց խումբը, կամ պատություը, որ խախտել է բոլոի մեծամասնության կողմից ընդունված կանոնը:   

4.